Tại một sự kiện ở Nhà Trắng, khi Tổng thống Trump công bố danh sách các quốc gia chịu thuế mới, giới quan sát không khỏi ngạc nhiên khi Nga vắng mặt. Tuy nhiên, việc không bị Mỹ áp thuế không có nghĩa là Nga miễn nhiễm với những tác động tiêu cực. Trên thực tế, giá dầu – mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Nga – đang sụt giảm nghiêm trọng dưới ảnh hưởng từ chính sách thương mại của Mỹ.

Cụ thể, giá dầu Urals – loại dầu xuất khẩu chính của Nga – đã giảm xuống mức khoảng 52 USD/thùng, thấp hơn gần 30% so với mức giá cơ sở 70 USD/thùng được Moscow dùng để lập kế hoạch ngân sách năm 2025. Sự sụt giảm này không chỉ đến từ thuế quan Mỹ lên Trung Quốc, mà còn từ việc OPEC+ bất ngờ tăng sản lượng.

Xuất khẩu dầu chiếm hơn 30% ngân sách liên bang Nga. Việc giá dầu lao dốc đã đẩy kinh tế Nga vào thế khó, nhất là khi quốc gia này vẫn đang duy trì chi tiêu quốc phòng cao để phục vụ cuộc xung đột tại Ukraine. Ngân hàng Trung ương Nga từng cảnh báo rằng một kịch bản giá dầu thấp kéo dài có thể đe dọa nghiêm trọng đến sự ổn định tài chính quốc gia.

Thị trường dầu và hệ lụy dây chuyền với nền kinh tế Nga

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga, bà Elvira Nabiullina, cảnh báo trong một buổi điều trần trước quốc hội rằng nếu cuộc chiến thuế quan tiếp tục kéo dài, thương mại toàn cầu sẽ chậm lại, kéo theo nhu cầu năng lượng giảm, và Nga sẽ phải đối mặt với “rủi ro thực sự”.

Trong khi đó, người phát ngôn Điện Kremlin – ông Dmitry Peskov – mô tả tình hình là “căng thẳng và hỗn loạn” về cả cảm xúc lẫn kinh tế. Các cơ quan tài chính tại Moscow đang cố gắng xoay xở để giảm thiểu tác động từ khủng hoảng kinh tế quốc tế.

Việc Nga bị “bỏ qua” trong danh sách áp thuế của Mỹ cũng khiến giới phân tích chia rẽ quan điểm. Một số cho rằng Mỹ muốn giữ cửa đối thoại mở cho các cuộc đàm phán về Ukraine. Một số khác lại nhận định việc Nga không bị áp thuế là do kim ngạch thương mại song phương quá thấp để đáng quan tâm.

Tuy nhiên, có một thực tế rằng: trong khi nhiều quốc gia khốn đốn vì thuế quan, thì Nga lại đang vật lộn với một cuộc khủng hoảng giá dầu – điều mà chính sách thuế Mỹ đã vô tình thúc đẩy.

Lợi thế chiến lược của ông Trump từ giá dầu

Với sự phụ thuộc cực lớn vào dầu mỏ, Nga đang bị dồn vào thế yếu – một điều mà Tổng thống Trump có thể tận dụng như một đòn bẩy chiến lược để gây sức ép lên Moscow, nếu ông quyết định sử dụng công cụ kinh tế để tạo ảnh hưởng chính trị.

“Giá dầu cao trong ba năm qua đã giúp Nga duy trì sức đề kháng trước các lệnh trừng phạt. Giờ đây, khi giá dầu giảm, đây là cơ hội hiếm hoi để Mỹ và phương Tây gia tăng sức ép”, chuyên gia kinh tế Janis Kluge từ Đức nhận định.

Thậm chí, ngay cả các cố vấn nội bộ tại Nga cũng bắt đầu bày tỏ lo ngại. Bà Alexandra Prokopenko, cựu cố vấn Ngân hàng Trung ương Nga, cảnh báo rằng nếu giá dầu không sớm phục hồi, chính phủ Nga sẽ buộc phải cắt giảm chi tiêu, kể cả trong các lĩnh vực nhạy cảm như quốc phòng.

Lãi suất hiện tại ở Nga đang ở mức rất cao – 21% – nhằm chống lạm phát. Tuy nhiên, việc doanh thu từ dầu mỏ sụt giảm khiến ngân hàng trung ương không có nhiều dư địa để tiếp tục cắt giảm lãi suất nhằm hỗ trợ tăng trưởng.

Cơ hội và thách thức của Nga trong bối cảnh khủng hoảng

Dù rơi vào tình thế khó khăn, một số nhà phân tích Nga vẫn nhìn thấy tia sáng trong khủng hoảng. Ông Boris Titov – Đặc phái viên của Tổng thống Putin về doanh nghiệp quốc tế – cho rằng việc không bị Mỹ áp thuế là cơ hội để thúc đẩy nội địa hóa sản xuất và giảm phụ thuộc vào nguyên liệu thô.

“Chúng ta có thể tận dụng điều này để phát triển các ngành công nghiệp mới phục vụ thị trường nội địa và cả thị trường Mỹ. Việc các nước như Trung Quốc bị áp thuế sẽ khiến họ chuyển hướng đầu tư vào Nga”, ông Titov nói.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng nếu kinh tế Trung Quốc – đối tác thương mại lớn nhất của Nga – sụt giảm, Nga sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề. Với mối quan hệ kinh tế ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc, bất kỳ biến động nào tại Bắc Kinh cũng có thể tác động trực tiếp đến Moscow.

Dù không nằm trong danh sách chịu thuế của Mỹ, Nga vẫn phải đối mặt với những ảnh hưởng nặng nề từ biến động kinh tế toàn cầu. Trong khi đó, chính quyền ông Trump đang sở hữu một “đòn bẩy” chiến lược không ngờ tới từ thị trường năng lượng. Với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam, đây là thời điểm cần tỉnh táo, linh hoạt và tận dụng công nghệ để điều chỉnh chiến lược kịp thời – nhằm biến thách thức toàn cầu thành cơ hội chuyển mình bền vững.